10 November 2012

American Asian


America ah hong peam Asia minamte in Sahlone te ih nak, Latino te sang in tunai ciang hong tam zaw hi. Pew Research Center te ii son bang hile, Asia mihingsim (population) sia America ngam bup mihingsim ii zakhen 5% pha zo ci hi. Hi zakhen 5% ii atam zaw sia ngamdang ah a suak veu hi ci hi.
2010 kum sung Asia mi 430,000 vaal bang America ah hong peam aa, ngam tuatuam pan hong peam theampo ii zakhen 36% pha hi. 2010 sungma Sahlone te 370,000 USA ngam ah hong peam aa, zakhen 31% phabek hi.
Pew Research Center ii son bang hile, Mexico ngam ngii ah security ki nasia koi mama hi tana, ngam ngii kan tan in hong tumku Asia mi 2009 pan kipan kiam cip hi ci hi. America siipuazii zong tha neam tana, Mexican Sahlone te US a thengsa tam mama a ngam uh ah heak kik si hi tuak hi.
2007 kum lai in Asia mi America hong peam sia 390,000 pha aa, Sahlone te 540,000 bang pha hi.
1990 val zawk pan kipan US ii immigration policy tawm ki lai aa, a hau, a cithei zawhiat le pilna nei zaw hiat teng maipha hong piak zawk pan kipan Asia mi, atatuan in India, South Korea le Sen te tam mama America hong peam hi.
America college tuatuam ah pilna sin ngamdang sangpatang zong Asia mi atamzaw hi tuak hi. Ngamdang sangpatang 10 sung 6 bang sia Asia sangpatangte hi, ki ci hi. Pawl khat sia a graduate zawk ciang America ma ah om suak in nasep zong nga pai uh hi. 2010 kum sung ah American college le university pan engineering Ph.D nga theampo ii zakhen 45%, math le computer sciences taw Ph.D nga theampo ii zakhen 38% le physical sciences taw Ph.D nga theampo ii zakhen 33% sia America suak Asia sangpatang le, Asia pan hong peam thak Asia sangpatangte hi.
Tu kum 2 kum 3 sung en kik in hi leang, kum 25 pan kum 64 kilaklaw apha Asia sangpatang graduate sia mun dang pan hong peam minamdangte sang a se 2 in tam zaw hi.
Asia pan hong peam thak te atamzaw sia azawng khaal, acimaw te hi ngawl aa, pilna nei le khut thiam nei nasep haat mama veu hi ci in Pew Research Center ii executive vice president Pau Taylor in son hi.
Pew Research Center ii American Asia minam te, atatuan in Sen, Philippines, India, Vietnam, Korea le Japan minam hong peam te taw kisai research vawtna pan aki mukhia thu ahi hi. American Asian mihingsim (population) 15.1 million bang pha zo aa, Silicon Valley ah alampui mihingpil tam mama, ngam sung bup mun tuatuam ah sumbuk nano nei tam mama le business company tam mama om zo hi. California, Nevada le Virginia states 3 sung kitealna (election) te ah Asia vote sia son tham man mama zo si hi.
Pew Research Center in Asia mihing te taw kisai a muna anuai abang in son hi.
  1.  Zawnna: Azawng, Asian American sia 2010 sung zakhen 11.9% pha hi. US ngam bup ah zakhen 12.8% pha ahikom, ngambup rate sang hoi zaw hi. Ahihang a ngam aa en in hi leang Korean, Vieetnamese le Sent e sia zakhen 14% azawng sazian sung kihel ahikom ngambup rate sang saang zaw laleo hi.
  2. Lai pilna: US ngambup ah degree nga rate sia zakhen 28% bek pha aa, Asian American sung ah zakhen 49% in degree nga hi. Mikang te zakhen 31%, mivom te zakhen 18% le Sahlone te zakhen 13% in degree ngam hi. Ahihang Vietnamese te zakhen 26% bekma in degree nga hi. India kala te zakhen 70% in degree nga aa, a sangbel hi. Ei Sizangrican te ih rate bangza bang ahi katawm maw. Zakhen 26% sang ki niam zaw lai thong tu um khi hi.
  3. Nasep nei ngawl: Kum 25 tungsia nasep neingawl sazian aki et ciang, US bup ah zakhen 7.4% pha aa, Asian American te sia zakhen 6% bekma in nasep nei ngawl hi. Tusung san pan hile, Sizangrican te a haat pawl hi tu um ing. Sizangrican nasep nei ngawl zakhen 3% sang tawm zaw tu um khi hi.
  4. Status nei ngawl: Asian American atam zaw sia legally in US sung theng aa, ngam ngii pan atum ku tawm mama hi. A tum ku susun zong status nga kik zaw hamtang hi. US sung a teang Asian mi theampo ii zakhen 15% bekma status nei ngawl aa, Sahlone te ii zakhen 45% sia status nei ngawl, visa nei ngawl hi.
  5. Asian ngam theampo phial pan hong theng aa, atambel teng sia anuaiabang hi. Asian mihingsim ii zakhen hi.
    1. Sen – 23.2%
    2. Philipino – 19.7%
    3. Indian – 18.4%
    4. Vietnamese – 10%
    5. Korean – 9.9%
    6. Japanese – 7.5%
Mihing pawl khat in Pew research Center ii research vawtna toai lei a ci zong om hi. Asian bup sung thu kan zo ngawl ci hi. Atatuan in Cambodian le Bangladesh minam sung hoitak kan le, atung aa amuna result theampo tam mama hong kibang ngawl tha tu ci in kam atam nuam zong om hi. Tuabek dom ngawl American Asian tam mama sia health insurance zong nei meal ngawl, lai pilna zong nei vacinh ngawl in a aw-om tam mama hi ci in a son zong om vave hi.
Pew Research Center in atung aa, result teng anga natu Asian American 3,511 phone taw interview dong aa, January 3, 2012 pan March 27, 2012 sung teng ah vawt hi. Result tungtaang khialna sia plus or minus zakhen 2.4% ciang bang om thei tu hi ci hi. Ei Sizangrican te phone taw hong ki dong tha om bo maw?

Thawngno

0 comments:

Post a Comment